تحقیق رنگ در تاریخ ایران

تحقیق رنگ در تاریخ ایران

در طول تاریخ ایران و به ویژه در دوران اسلامی،  رنگ  نقش مهمی را در مقاطع مختلف داشته و حتی نمادی از یك واقعه تاریخی ویا یك دوره تاریخی بوده است. در ادیان الهی و كتب آسمانی، گاه رنگ ها به هر دو مفهوم معنوی و حقیقی خود دیده می شود. درانجیل، كتاب مقدس مسیحیان، رنگهای سبز، طلایی، قرمزو آبی به صورت صفت و در معانی حقیقی آن دو رنگ سفید و سیاه، به عنوان صفت و نیز با مفهوم معنوی آن به كار رفته است. پیامبر اسلام، صلوات اللٌه علیه، نیز در حیات پر ثمر خود و در زندگانی روزمره خویش از رنگهای چندی استفاده فرموده اند . هم اكنون نیز رنگ سبز، به عنوان رنگ رسمی بسیاری از كشورهای اسلامی، در پرچم كشورها منعكس است . به كار بردن پرچم، چه نزد ایرانیان چه نزد اعراب قبل از ظهور اسلام متداول بوده است . درفش و پرچم ایران از دوران باستان، در تاریخ شهرت دارد در طول تاریخ پرو نشیب و فراز ایران، رنگ نزد قبایل مختلف و سلسله های حكومتی همواره به عنوان نماد و علامت مشخصه به كار گرفته شده است. در عصر افشار رنگ و پرچم سرخ مورد استفاده بوده و در مراسم رسمی به كار می رفته است.همچنین لباس ارتش ایران نیز از پارچه سرخ ارغوانی تهیه می شد.دراوایل عصر قاجار، رنگ سرخ كماكان جزء رنگهای رسمی دولت ایران محسوب می شد.

واژگان كلیدی: رنگ، تاریخ علم و فنّاوری، فرهنگ ایلامی، تمدن اسلامی، سنت

« بپوشید جامه سپید، كه آن نیكوترو پاكیزه ترین رنگهاست »

پیامبر اكرم (ص)

در مطالعات تاریخی و تحقیقات ایران شناسی، بسیاری از نكات حساس و ظریف تاریخی وجود دارد كه اگر چه  در وهله اول كوچك می نماید اما دارای دیرینه تاریخی و زمینه بسیار قوی اجتماعی و سیاسی است، به طور مثال مفهوم سیاسی و اجتماعی رنگ در رویدادهای تاریخی ایران.

در طول تاریخ ایران به ویژه در دوران اسلامی، رنگ نقش مهمی را در مقاطع مختلف داشته و حتی نمادی از یك واقعه تاریخی و یا یك دوره تاریخی بوده است كه البته مفاهیم مختلفی را در بر می گیرد. رنگ در تاریخ ایران، با مفاهیم یا معانی حقیقی خود به كار رفته است. در تمدن های كهن و دوران پیش از تاریخ ایران، وسایل و آلات و ابزار مردمان با رنگی تزیین می شد كه در آن منطقه وجود داشته است و گاه حتی آن تمدن، مثلأ به مناسبت وجود خاك نخودی رنگ و در نتیجه وجود آلات و ابزار به رنگ نخودی، به تمدن نخودی رنگ مشهور می شد (تپه گیان ایران) در  دورانهای تاریخی ایران و مقاطع پیش از ظهور اسلام، به ویژه رنگهای طلایی و نقره ای مورد توجه بود. در ادوار اسلامی و در ممالك اسلامی نیز تنوع شگفت انگیز پوشاكهای مختلف با آداب سنن بومی منطقه تناسب داشت. به طور مثال بدویان از پشم گوسفند سفید، یا موی بز سیاه لباس تهیه می كردند. مردم شهر برقه اغلب قرمز می پوشیدند و در فسطاط (مصر) آنان را با رنگ لباس قرمزشان می شناختند، زیرا كه برقه در میان صحرای قرار داشت كه دارای خاك و سنگ قرمز بود³ و در كار با آن مصالح

بالطبع لباس را قرمزمی كرد. گاه امر تجارت به یك رنگ كردن البسه مردم، بدون هیچ زمینه تاریخی آن، كمك می كرد.مثلأ ورود مستمر قرمز دانه و نیل و زعفران به ممالك اسلامی، باعث هماهنگی رنگها می شد، اما مسائل و حوادث تاریخی، زمینه دیگری را برای انتخاب رنگها به وجود می آورد.

در ادیان الهی و كتب آسمانی گاه رنگها به هر دو مفهوم معنوی و حقیقی خود دیده می شود. در انجیل كتاب مقدس مسیحیان رنگهای سبز، طلایی، قرمزو آبی به صورت صفت و در معانی حقیقی آن و رنگ سفید و سیاه به عنوان صفت و نیز با مفهوم معنوی آن به كار رفته است⁴.

در قران كریم رنگهای سبز در سوره 37 آیه 80، سوره55 آیه 87 5-رنگ  زرد در سوره 2 آیه 69-رنگ قرمز در سوره 35 آیه 27-رنگ سفید در سوره 2 آیه 187 و بالاخره رنگ سیاه در سوره 2 آیه 187 آمده است.

پیامبر اسلام، صلوات الله علیه نیز در حیات پرثمر خود و در زندگانی روزمره خویش از رنگهای چندی استفاده فرموده اند.بعد ها در طول تاریخ و در طی قرون رنگ سبز به صورت نمادی از پیام حضرت ختمی مرتبت و شعار دین مبین اسلام در آمد. هم اكنون نیز رنگ سبز به عنوان رنگ رسمی بسیاری از كشورهای اسلامی، در پرچم كشورها منعكس است . در كتابهای مختلف كه در مورد شیوة زندگی و سیره آن حضرت به تحریر در آمده است، مولفان گاه به صراحت و زمانی به طور غیر مستقیم به رنگهای مورد استفاده ایشان اشاره كرده اند . در بخشی از سیره نبوی كتاب طبقات تألیف محمد بن سعد (متوفی 320 ه.ق) كه كاتب محمد بن عمر واقدی بوده است،⁵ آگاهی های ا زعادات لباس پوشیدن پیامبر اسلام آمده است. به طور مثال فضل .. از ابوقلابه نقل می كند كه پیامبر فرموده است : از محبوب ترین جامه های شما در نظر خداوند جامه سپید است، در آن نماز بگذارید و مردگان خود را در آن كفن كنید.⁶ یا اینكه پیامبر فرموده است بر شما باد پوشیدن جامه سپید، زندگان شما آن را بپوشند و مردگان خود را در آن كفن كنید.

...